“แม่กลอง”

สวัสดียามเช้าปากน้ำแม่กลอง #แม่กลอง เป็นแม่น้ำสำคัญสายหนึ่งในภาคตะวันตก ถือกำเนิดจากหุบเขาและที่สูงในเทือกเขาถนนธงชัย – ตะนาวศรีที่กั้นเขตแดนประเทศไทยออกจากประเทศพม่า ไหลมาเป็น แม่น้ำแควใหญ่ และ แม่น้ำแควน้อย ไหลมาบรรจบกันที่ตำบลปากแพรก อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี #แม่น้ำแม่กลอง ไหลผ่านจากอำเภอเมือง กาญจนบุรี ผ่านอำเภอท่าม่วง ตำบลท่าเรือ อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี มายังอำเภอบ้านโป่ง อำเภอโพธาราม อำเภอเมืองราชบุรี เข้าเขตอำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงครามไปออกอ่าวไทย มีความยาวประมาณ 132 กิโลเมตร ลุ่มแม่น้ำแม่กลอง เป็นบริเวณที่เก่าแก่มากและอาจเก่าแก่ที่สุด เพราะพบหลักฐานโบราณคดีหลายพันปีมาแล้ว #คำว่าแม่กลองเป็นภาษาอะไร? #มาจากไหน? มีนักปราชญ์รุ่นก่อน ๆ อธิบายหลายแนวทาง ดังมีรายละเอียดอยู่ใน #พระนิพนธ์เรื่องชื่อลำน้ำแม่กลองฯ ของสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ แต่สมเด็จฯ ก็มิได้ทรงชี้ชัดอย่างหนึ่งอย่างใดลงไป เพียงทรงรวบรวมความรู้ของผู้รู้ทั้งหลายไว้ให้ผู้สนใจสมัยหลังศึกษาค้นคว้าต่อไป โดยทั่วไปแล้วมักโน้มคำจากภาษาอื่นให้เป็นคำไทยด้วยความเข้าใจคลาดเคลื่อน แล้วผูกนิทานใหม่ให้น่าเชื่อถือและเข้ากันได้ดีกับคำที่ริบมา มักพบทั่วไป เช่น ชื่อบางเชือกหนัง ในคลองบางกอกน้อย เดิมเป็นคำเขมร มอญว่า #บางฉนัง มีอยู่ในโคลงกำสรวลสมุทรยุคต้นกรุงศรีอยุธยา หมายถึง #บ้านหม้อ หรือ #บ้านปั้นหม้อ แต่นานเข้าก็ลืมรากเหง้า เลยโอนเข้าเป็นคำไทยว่า #บางเชือกหนัง ตราบเท่าทุกวันนี้ คำว่า #กลอง ในชื่อลำน้ำแม่กลองตั้งแต่จังหวัดกาญจนบุรี ราชบุรี สมุทรสงคราม ก็เช่นเดียวกันที่ถูกโน้มแล้วริบให้เป็นคำไทย หมายถึงเครื่องดนตรีประเภทขึงหนังใช้ตี แล้วรับนับถือเป็นข้อยุติสืบมาจนปัจจุบัน ดังพบว่าทำรูปสัญลักษณ์เป็นกลองทัด หรือกลองเพล ขอให้พิจารณาใหม่ด้วย ว่า “กลอง” ตรงชื่อแม่น้ำไม่ใช่คำไทย แต่เป็นคำจากภาษามอญ แล้วกลายเสียงกลายรูปไปต่าง ๆ กันในหลายแห่ง เช่นเป็นชื่อแม่น้ำโขง แม่น้ำคง (สาละวิน) เป็นต้น จะขอยกข้อความจากคำนำเสนอในหนังสือมหากาพย์ของอุษาคเนย์ ท้าวฮุ่งท้าวเจือง วีรบุรุษสองฝั่งโขง คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ เขียนเมื่อ พ.ศ. 2538 มาลงไว้ดังนี้ “พจนานุกรมมอญ-ไทย (ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน, 2513) ให้ศัพท์มอญไว้ 2 คำคือ โคฺลงฺ กังคฺลงฺ อ่านว่า โคฺล้งฺ เหมือนกันแล้วให้ความหมายว่า ทาง คำมอญว่า #โคฺลงฺ กับ #คฺลงฺ นี่แหละกลายเป็นคำไทยว่า #คลอง แม้คำว่ากลองในชื่อแม่น้ำกลองก็เพี้ยนมาจากคำมอญนี้เอง ทำให้น่าคิดว่า ชื่อแม่น้ำโขงหรือของน่าจะมาจากคำว่าโคฺลงฺกับคฺลงฺ (ท่านหมุพัน บอกว่าชาวขมุ (ข่ามุ) ในลาวเหนือเรียกแม่น้ำนี้ว่าอมครอง) แต่สิ้นตระกูลไทย-ลาวออกเสียงอย่างมอญไม่ได้ จึงเรียกเป็น #กาหลง ก่อน นานเข้าก็กลายเสียงเป็น #โขง หรือของตามถนัดลิ้นแต่ละท้องถิ่น แม้ชื่อ #แม่น้ำคง (สาละวิน) ในพม่าก็ได้ชื่อจากมอญเช่นกัน” สรุปแล้วคำว่าคลองในชื่อลำน้ำแม่กลอง #มาจากคำในภาษามอญว่าคลอง หมายถึง #หนทางคมนาคมทางน้ำ นั่นเองครับ อ้างอิงข้อมูล สุจิตต์ วงษ์เทศ. “คำนำเสนอ” ใน ประวัติศาสตร์ ชาติพันธุ์ “เครือญาติ’” มอญ ลุ่มน้ำแม่กลอง, (กรุงเทพฯ: ศิลปวัฒนธรรมฉบับพิเศษ, 2547)