หรือ ส้มโอมือ เป็นผลไม้ชนิดหนึ่งจำพวกส้ม เป็นส้มที่เก่าแก่ที่สุดชนิดหนึ่ง พบได้ทั่วไปในภูมิภาคเขตร้อน ส้มชนิดนี้มีชื่อต่าง ๆ กันในหลากหลายภาษา แต่โดยมากมีความหมายคล้ายกันว่า #นิ้วมือ เช่น ภาษาจีนเรียก #ฝอโส่ว ซึ่งแปลว่า #นิ้วพระหัตถ์ของพระพุทธเจ้า ภาษาอังกฤษเรียก Buddha’s Hand ซึ่งแปลว่า พระหัตถ์ของพระพุทธเจ้า หรือ fingered citron ซึ่งแปลว่า ส้มนิ้ว
ส้มมือเป็นไม้พุ่ม มีหนามยาวแข็ง ใบประกอบลดรูปเหลือใบเดียว ขอบใบจักฟันเลื่อย ดอกสีขาว กลิ่นหอม ผลรูปร่างแปลกกว่าส้มอื่น ๆ กล่าวคือ มีรูปร่างเรียวยาวห้อยลงมาเป็นแฉก ๆ อาจมีความยาวได้ถึง 12 นิ้ว เมื่อสุกผลมีสีเหลืองสด เปลือกหนาคล้ายฟองน้ำอย่างส้มโอ เนื้อแห้งไม่ชุ่มน้ำ มีกลิ่นหอมอย่างมะนาว นิยมใช้ทำยาดมส้มโอมือ เครื่องหอม
สรรพคุณทางยาของส้มมือคือ
๑)ช่วยแก้อาการวิงเวียนศีรษะ เปลือกผลแห้งนำมาทำยาดม
๒)บำรุงหัวใจ ทำให้เลือดลมดี
๓)แก้อาการคลื่นไส้อาเจียน
๔)ช่วยแก้อาการไอ
๔)แก้อาหารไม่ย่อย(ส่วนผสมอยู่ในตำรับยา)
ในประเทศจีนและญี่ปุ่นจะใช้ส้มโอมือเป็นผลไม้มงคลในพิธีกรรมต่าง ๆ ทางศาสนา ผลไม่สามารถนำมารับประทานได้โดยตรง แต่อาจนำเปลือกมาใช้ผสมในอาหารได้
ส่วนในประเทศไทย มีผู้นิยมนำมาไหว้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีเห็นเป็นหลักฐานคือ หน้าบันไม้สลักในสมัยรัชกาลที่ ๓ ที่ปรากฏรูปของ ส้มมือ วางเป็นของไว้ เครื่องตั้งโต๊ะ ซึ่งเป็นที่นิยมกันในหมู่ของบุคคลชั้นสูง และราชสำนัก ที่จะมีการตั้งเพื่อประกวดประชัญความงามกัน
การบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ด้วยส้มมือ มีมานานนับร้อยๆปี ข้อดีของการไหว้ส้มมือ คือ ไหว้ทิ้งไว้ได้นานมาก หลายๆเดือน ผลส้มมือจะไม่เน่า แต่จะค่อยๆ แห้งลงและมีขนาดเล็กลงไปเรื่อย จากสีเขียวจะเปลี่ยนเป็นเหลือง และ น้ำตาล ถ้าไหว้ก่อนเข้าพรรษา จนออกพรรษาก็ยังอยู่ดูดี ความเชื่อทางจีนมีว่า #ซิ่ว (ในภาษาแต้จิ๋ว) หรือ โซ่ว (ภาษาจีนกลาง) (จีน: 寿) หมายถึงอายุยืน เช่น มีเงินมีทองรำ่รวยแบบยั่งยืน ไม่เสื่อมคลาย
