ประวัติศาสตร์ถึงเวลาเปลี่ยน #เหรียญที่ระลึกเหรียญรุ่นแรกของไทย #เหรียญตราพระเกี้ยว

ผมเคยพูดหลายๆครั้งกับเรื่องราวของเหรียญ เหรียญนี้ ซึ่งผมและ พี่ม้า ( ร.อ.นิรันดร วิศิษฎ์สิน) อดีตนายกสมาคมเหรียญที่ระลึกแห่งประเทศไทย ท่านแรก เรามีความเชื่อเหมือนกันว่า เหรียญตราพระเกี้ยว ซึ่งเดิมทุกตำรา ระบุไว้ว่า น่าจะเป็นเหรียญที่ระลึกที่ สร้างในปี พ.ศ.๒๔๑๕ นั้นน่าจะสร้างในช่วงปี พ.ศ.๒๔๑๒
ซึ่งในความจริงแล้ว ผมเคยได้ชมเหรียญแบบนี้ ในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร มีข้อความระบุว่า พระราชทานแก่พระยาราชสุภาวดี ในปี พ.ศ.๒๔๑๒ ซึ่งในปกติแล้วเหรียญรุ่นนี้ ด้านหลังว่าง สำหรับจารึกข้อความ และข้อความนี้ไม่เคยมีการนำมาเปิดเผยว่า จารึกไว้อย่างไร จนในงานนิทรรศการ ๑๑๑ ปี ปิยมหาราชรำลึก( ๒๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๔) ก็ได้เห็นภาพเหรียญนี้ที่ เป็นหลักฐานสำคัญว่า
เหรียญตราพระเกี้ยวรุ่นนี้ ได้พระราชทานตั้งแต่ในปี จุลศักราช ๑๒๓๑ เป็นวันที่ ๑๘๗ ในรัชกาลที่ ๕ (ท่านเสวยราชย์ ๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๑๑) วันพระราชทาน น่าจะตรงกับวันที่ ๕ เมษายน พ.ศ.๒๔๑๒ ซึ่งจะมีมาก่อนเหรียญ สพปมจ๕ ที่พระราชทานในปี จุลศักราช ๑๒๓๒ (ปีจุลศักราชในยุคก่อนจะคาบเกี่ยวปี พ.ศ.ถึง ๒ปี เนื่องจากการเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่นับศักราชใหม่ต่างจากในปัจจุบัน)
ดังนั้นจึ่งเป็นที่ยุติได้ว่า เหรียญ สพปมจ๕ ที่แต่เดิม(อย่างน้อยตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๒๕ เป็นต้นมา) เราเข้าใจกันผิดมาตลอดอย่างน้อยก็ ๓๙ ปีที่ผ่านมา ต่อไป เหรียญที่จะถูกบันทึกว่าเป็นเหรียญที่ระลึกรุ่นแรกของไทย คือ เหรียญตราพระเกี้ยวนี้ ซึ่งมีขนาด ๕๖ มิลลิเมตร (ขนาดเท่ากับตราพระราชลัญจกรของรัชกาลที่๕ ) มีด้วยกัน ๓ ชนิดคือ
๑.ทองคำ(พบหนึ่งเหรียญตามภาพตัวอย่าง)
๒.เงิน
๓.ทองแดง
มีการค้นพบเหรียญตัวอย่างทดลองตีด้วยเนื้อดีบุกด้วย จำนวนหนึ่งเหรียญในปัจจุบันนี้
ขอบคุณภาพจาก ร.ต.สามารถ เวสุวรรณ์ อดีตนายกสมาคมเหรียญที่ระลึกแห่งประเทศไทยท่านที่สอง